Efekt Doriana Greya

Sklep z pamiątkami- San Marino

Miało być dzisiaj o czymś zupełnie innym, ale zaciekawił mnie pewien filmik na youtube i chciałam podzielić się tym odkryciem. Wspomniany filmik przedstawiał teorię, według której nasze imię wpływa na nasz wygląd fizyczny i na wygląd naszej twarzy. Na początku wzięłam to za jakiś click-bait, ale okazuje się, że jest to naukowo udowodnione zjawisko, które naprawdę może mieć sens.

Efekt Doriana Greya wziął swoją nazwę od filmu, w którym pan Dorian Grey nie starzeje się, za to starzeje się jego namalowany portret. Jestem przekonana, że film kiedyś widziałam, ale nie zapadł w moją pamięć jakoś wybitnie głęboko, być może widziałam tylko fragmenty, dlatego nad samym filmem rozwodzić się zbytnio nie będę.

Cały ten efekt polega w skrócie na tym, że czynniki wewnętrzne (takie jak nasz charakter, typ osobowości, samopostrzeganie) wpływają na nasz wygląd fizyczny. Najczęściej chodzi tutaj o to, jak imię, które nosimy wpływa na nasz wygląd. Aby przeanalizować istnienie tego efektu, naukowcy przeprowadzili dwa eksperymenty w Izraelu i we Francji. Ludzie otrzymali zdjęcia różnych twarzy i pięć imion do wyboru pod każdą twarzą. Ich zadaniem było ,,zgadnąć” jak naprawdę nazywa się każda z twarzy. Jako że było pięć imion do wyboru, to patrząc z perspektywy prawdopodobieństwa, możliwość wyboru poprawnej odpowiedzi wynosiła 20%. Jednak ludzie wybierali poprawne imię częściej niż pozwala na to prawdopodobieństwo (różne źródła, które czytałam różnie podawały ten odsetek poprawnych odpowiedzi, ale oscylował on między 25% do 40%). Okazało się, że również sztuczna inteligencja, gdy nauczyła się ,,jak wygląda twarz o danym imieniu”, była w stanie zgadnąć poprawne imię kolejnych twarzy i udawało się jej to częściej niż wynikałoby to z prawdopodobieństawa. Sztuczna inteligencja swoje wnioski opierała przede wszystkim na analizie okolicy wokół oczów wszystkich twarzy.

Dlaczego tak się dzieje? Czy po prostu wszystkie Anny i wszystkie Mateusze wyglądają tak samo? Przecież wiemy, że to nie prawda. Jednakże, naukowcy wysnuli wniosek, że ludzie mają pewne stereotypy związane z każdym imieniem. To z kolei wpływa na to, jakich zachowań bądź cech oczekujemy po osobie, która dane imię nosi, co działa jak samospełniająca się przepowiednia i osoba nazwana tym imieniem na prawdę zaczyna zachowywać się tak, jak się od niej oczekuje. Jest to znane w psychologi zjawisko, że jeśli ktoś ma do nas zły stosunek i oczekuje od nas bycia nieobowiązkowymi, to niestety dziwnym trafem przy tej osobie będziemy się tak zachowywać. Jeśli zaś ktoś oczekuje od nas zachowań pozytywnych, to przy takiej osobie również będziemy te pozytywne zachowania czy cechy przejawiać. Dlatego stereotypy związane z imieniem każą nam się zachowywać bądź postrzegać samych siebie w konkretny sposób. Naukowcy próbowali to tłumaczyć tym, że np powiedźmy, że uważamy Konradów za męskich facetów. Wtedy będziemy oczekiwać od osoby, która nosi to imię, że będzie angażować się w jakieś męskie sporty, co może wyzwolić w jego ciele większą ilość testosteronu, który w konsekwencji doprowadzi do posiadania przez taką osobę szerszej, bardziej męskiej twarzy. Z kolei powiedzmy, że Katarzyny są inteligentne i będziemy od takich dziewczynek oczekiwać, że będą się grzecznie uczyć, co albo spowoduje u nich wadę wzroku, albo nakaże im mieć inteligentny wyraz twarzy lub skupienie wypisane na twarzy. I znowu- ich przekonanie o sobie, które zostało im narzucone przez stereotyp związany z ich imieniem, oddziałuje na ich wygląd fizyczny.

Garstka dodatkowych ciekawostek o imionach:

1. Naukowcy udowodnili, że jeśli dana twarz nie pasuje do stereotypu swojego imienia, to ciężej jest nam takie imię zapamiętać, ponieważ ,,zgrzyta” z naszym wyobrażeniem o wyglądzie tej osoby.
2. Imiona długie były najczęściej noszone przez osoby nudne.
3. Imiona, które były zapisane fonetycznie i były łatwe do wymówienia były preferowane przez rekruterów w pracy, a także przez przełożonych, którzy chętniej awansowali osoby o takich imionach.
4. Od osób noszących imiona o niestandardowej pisowni (np. Claudia w polskojęzycznym środowisku) oczekiwało się ekscentryczności i faktycznie te osoby taką ekscentryczność wykazywały częściej niż w innych grupach imion.

Nie mogłam doszukać się tylko tego, skąd te stereotypy związane z imionami się wzięły- czy po przeczytaniu książek, poznawaniu różnych ludzi i oglądaniu filmów wyrabiamy sobie opinię o tym, kim jest przeciętna Anna? Może imię samo w sobie nosi jakieś znaczenie, jakąś energię, magicznie zakodowaną informację, która wpływa na człowieka- tak jak to głosi numerologia? W końcu nasi przodkowie bardziej zwracali uwagę na znaczenie imienia, kiedy nadawali je potomkowi. W Australii bardzo często starsze pokolenie Azjatów pyta mnie, co oznacza moje imię, zakładając, że rodzice nadali mi je, bo mieli wobec mnie jakieś oczekiwania, albo chcieli, żebym miała konkretne cechy/ drogę życiową. I zawsze bardzo dziwi ich fakt, że rodzice kierowali się jedynie brzmieniem imienia (chyba, że intuicyjnie wiedzieli, jaki stereotyp wiąże się z tym imieniem, kto wie?). Obecnie, nazywając swoje dzieci, skupiamy się bardziej na brzmieniu imienia, albo czy kojarzy się nam z jakąś fajną osobą, którą znamy/która odniosła sukces. Może jednak powinniśmy dogłębniej pochylić się nad znaczeniami imion, zanim ,,zwiążemy” nasze dziecko ze stereotypami charakterystycznymi dla jego imienia. Szczerze przyznam, że po zapoznaniu się z tym efektem Doriana Greya, pomyślałam o wszystkich moich imienniczkach i zastanawiałam się, czy wyglądamy podobnie. I raczej jestem sceptyczna co do tego, że symetria naszych twarzy jest podobna. Potem z kolei otworzyłam kilka stron internetowych z opisem mojego imienia i z pewną dozą zdziwienia muszę przyznać, że oprócz jednej opisanej tam cechy, to zgadzam się z całym tym opisem! Zgadzam się również z opisem imienia mojego partnera, choć opis imienia mojej mamy już się tak świetnie nie pokrywał z jej charakterem…

O naszej twarzy decydują milimetry, a osobowość to tak złożone pojęcie, że czynniki, jakie mają na nią wpływ są niezliczone. Może jednak imię, ten pierwszy dźwięk, który nas określa czasami nawet zanim sie urodzimy, również dokłada do budowania osobowości i wyglądu swoją cegiełkę? Na wszelki wypadek wykreśliłam z listy ulubionych imion jedno, które miało bardzo kiepski opis- chyba nie chcę, żeby moje dziecko było właśnie takie : )

A jak jest u was? Czy sprawdzaliście kiedyś znaczenie i opis swojego imienia? Zgadzało się coś z tego z tym, jacy naprawdę jesteście?